Swoją historią Osielsko, jako siedziba gminy, sięga już XI w., przy czym jego ówczesna nazwa brzmiała Osielsk. Będąc tzw. wsią kościelną prawdopodobnie w 1065 roku zostało nadane klasztorowi w Mogilnie, co potwierdza, że należy do najstarszych osad wielkopolskich. Dokument Bolesława Kędzierzawego, księcia mazowieckiego, podaje Osielsk w liczbie zamków. Większość tych terenów porastały występujące tutaj w wielkiej obfitości lasy dębowych, a ich pozostałość zachowała się do dzisiaj, o czym świadczą m.in. liczne pomniki przyrody.
Do historii tych ziem i miejscowej przyrody odnosi się herb naszej gminy. Na dwudzielnej tarczy umieszczono pół dębu i pół obronnej baszty. Drzewo to może odnosić się nie tylko do obfitości terenów leśnych występujących tutaj zarówno w czasach odległych jak i obecnych. Należy pamiętać, że dąb w heraldyce symbolizuje siłę, potęgę i piękno. Tymczasem baszta to odwołanie do owego zamku obronnego, który miał w dawnych czasach stać w Osielsku, ale również do intensywnie rozwijającego się obecnie budownictwa. To symbol trwałości, odporności i strategii, a otwarta brama to nic innego jak oznaka naszej gościnności.
Więcej na temat historii miejscowości wchodzących w skład Gminy Osielsko na stronach 38-45 GMINNEGO PROGRAMU OPIEKI NAD ZABYTKAMI
https://bip.osielsko.pl/uchwala/18226/uchwala-nr-xi-126-2021
GMINA OSIELSKO I JEJ ZMIANY GRANIC W AKTACH PRAWNYCH
Na podstawie Rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych z dnia 21 lipca 1934 r. „o podziale powiatu bydgoskiego w województwie poznańskiem na gminy wiejskie” wydanym na podstawie art. 103 ustawy z dnia 23 marca 1933 r. o częściowej zmianie ustroju samorządu terytorjalnego (Dz. U. R. P. Nr. 35, poz. 294) zarządzono, że „w powiecie bydgoskim, województwie poznańskiem” utworzono m.in. gminę Osielsko z siedzibą w Osielsku.
W skład gminy Osielsko weszły następujące dotychczasowe gminy wiejskie (zachowana pisownia oryginalna Rozporządzenia): „Borzenkowo, Czarnówka, Czarnówczyn, Grochol, Jarużyn, Łoskoń, Marjampol, Maksymiljanowo, Niemcz, Niwy, Osielsko, Pałcz, Smukała, Zofin, Żołędowo, obszary dworskie: Łącznica, Miedzyn, Myślęciniek, Wilcze, Zamczysko, Żołędowo Nadleśnictwo oraz część obszaru dworskiego Jachcice, a mianowicie leśnictwa: Bocianowo, Jasiniec i Zacisze”
Rozporządzenie weszło w życie z dniem 1 sierpnia 1934 roku, a jego uchylenie nastąpiło z dniem 28 lutego 1950 r. na mocy ustawy z dnia 4 lutego 1950 r. o dokonywaniu zmian podziału administracyjnego Państwa (Dz.U. z 1950 r. Nr 6 poz. 48). Skan oryginalnego dokumentu Rozporządzenia z dnia 21 lipca 1934 r.:
https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU19340680609/O/D19340609.pdf
W okresie 1954 - 1972 nie istniały gminy. Podstawową jednostką administracyjną państwa była gromada, jako najniższa (obok osiedli i miast) jednostka podziału administracyjnego Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej. Tworzenie gromad należało do kompetencji Wojewódzkich Rad Narodowych. Skan uchwały nr 24/3 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Bydgoszczy z dnia 5 października 1954 r.:
https://jbc.bj.uj.edu.pl/Content/71454/PDF/NDIGCZAS003790_1954_012.pdf
Granice ówczesnych gromad nie pokrywały się z obecnymi granicami Gminy Osielsko
- Gromada Osielsko - w jej skład jednostki weszły obszary dotychczasowych gromad: Osielsko, Niwy i Niemcz ze zniesionej gminy Osielsko. Od 1 stycznia 1959 do gromady Osielsko włączono osady Czarnówczyn i Zamczysko z gromady Fordon. Od dnia 1 stycznia 1969 z gromady Osielsko wyłączono grunty o powierzchni 88 ha, włączając je do miasta Bydgoszczy. Skan Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 10.12.1968 r.: https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU19680450327/O/D19680327.pdf
Od dnia 1 stycznia 1972 do gromady Osielsko włączono sołectwa: Jarużyn, Mariampol, Pałcz, Łoskoń i Czarnówko ze zniesionej gromady Fordon oraz sołectwa Borzenkowo, Maksymilianowo, Smukała Dolna i Żołędowo ze zniesionej gromady Żołędowo. Gromada przetrwała do końca 1972 roku, czyli do kolejnej reformy gminnej.
- Gromada Żołędowo - w jej skład wchodziły: Żołędowo, Maksymilianowo, Borzenkowo i Smukała ze zniesionej gminy Osielsko oraz obszar dotychczasowej gromady Nekla ze zniesionej gminy Dobrcz. Gromadę zniesiono 1 stycznia 1972, a jej obszar włączono do gromad Dobrcz (sołectwo Nekla) i Osielsko (sołectwa Borzenkowo, Maksymilianowo, Smukała Dolna i Żołędowo)
Od dnia 1 stycznia 1973 w powiecie bydgoskim reaktywowano gminę Osielsko na podstawie Uchwały Nr XVIII/88/72 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Bydgoszczy z dnia 6 grudnia 1972 r. (Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Bydgoszczy z dnia 9 grudnia 1972 r., Nr. 17, Poz. 200)
W Rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 30 maja 1975 r., w § 5 określono, że gmina Osielsko wchodzi w skład województwa bydgoskiego.
https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU19750170092/O/D19750092.pdf
Rozporządzeniem Ministra Administracji, Gospodarki Terenowej i Ochrony Środowiska z dnia 6 lipca 1977 r. w sprawie zmiany granic niektórych miast, włączono do miasta Bydgoszczy z gminy Osielsko obszary wsi: Czarnówko, Łoskoń i Smukała Dolna oraz część obszaru wsi Mariampol o pow. 673,35 ha, część obszaru wsi Myślęcinek o pow. 295,74 ha, część obszaru wsi Niemcz o pow. 2.051,59 ha i część obszaru wsi Zamczysko o pow. 104,81 ha. Skan Rozporządzenia:
https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU19770240103/O/D19770103.pdf
Ustawą z dnia 24 lipca 1998 r. wprowadzono z dniem 1 stycznia 1999 r. trójstopniowy podział terytorialny państwa w wyniku, którego gmina Osielsko jest w granicach województwa kujawsko-pomorskiego.
https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU19980960603/O/D19980603.pdf
Rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 24 lipca 2007 r. zostały z dniem 1 stycznia 2008 r. zmienione granice gminy Osielsko i gminy Koronowo przez włączenie do obszaru gminy Osielsko części obszaru obrębu ewidencyjnego Samociążek, o łącznej powierzchni 12,03 ha z gminy Koronowo. Skan Rozporządzenia:
https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU20071360961/O/D20070961.pdf
Rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 28 lipca 2008 r. w sprawie ustalenia granic niektórych gmin, z dniem 1 stycznia 2009 r. ustalono zmianę granic miasta Bydgoszcz i gminy Osielsko przez włączenie do obszaru miasta Bydgoszcz części obszaru Jarużyna (o pow. 2,41 ha), oraz części obszaru Bożenkowo o łącznej pow. 138,86 ha z gminy Osielsko.
https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU20081370860/O/D20080860.PDF
Rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 31 lipca 2012 r., ustalono z dniem 1 stycznia 2013 r. zmianę granic gminy Osielsko i miasta Bydgoszcz przez włączenie do obszaru gminy Osielsko części obszaru z miasta Bydgoszcz o łącznej pow. 1,33 ha.
https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU20120000873/O/D20120873.pdf
Uwagi dotyczące pisowni miejscowości – obecnie Bożenkowo (dawniej Borzenkowo)
Wykaz miejscowości w Polsce (w tym ich pisownia): https://dane.gov.pl/pl/dataset/188,wykaz-urzedowych-nazw-miejscowosci-i-ich-czesci/resource/39233/table?page=1&per_page=20&q=bo%C5%BCenkowo&sort=